Centrum Organizowania Związków Zawodowych wspiera dialog społeczny między opiekunami, kierownictwem publicznych i prywatnych domów opieki, związkami zawodowymi oraz rządem Polski.
19 listopada COZZ zorganizował spotkanie dla reprezentantów i reprezentantek z branży opieki długoterminowej i pomocy społecznej – Wspólny głos w opiece. Ten wielostronny dialog był możliwy dzięki wsparciu Komisji Europejskiej w ramach projektu Horyzont 2020 INVOLVE, który pozwolił COZZ na przeprowadzenie badania społecznego z pracownikami i pracownicami sektora. W badaniu uczestniczyły zarówno pracownice DPS-ów, jak i Emeis – największego pracodawcy w sektorze prywatnym w opiece długoterminowej.
Spotkanie dialogowe było dla zainteresowanych stron okazją do zapoznania się z wynikami badań społecznych. Na podstawie licznych dyskusji w grupach fokusowych i wywiadów COZZ zidentyfikował kluczowe wyzwania stojące przed opiekunami i sektorem opieki. Wśród nich jako główne problemy wymieniono wycieńczające obciążenie pracą, praca w 2-3 miejscach na raz, bardzo niskie zarobki, nagminne stosowanie umów cywilnoprawnych i dużą rotację personelu (głównie w Emeis), a także ogólny brak szacunku dla pracowników i zawodów opiekuńczych.
Wynikiem tego jest obniżenie jakości opieki – pomimo zaangażowania i wysokiej etyki pracowników. Dodatkowo brak szkoleń z zakresu BHP, zawodowych, anty-przemocowych, w sytuacjach kryzysowych w ośrodku, stwarza ryzyko dla życia pracowników i podopiecznych. Poważnym problemem jest również zdrowie fizyczne i samopoczucie pracowników: jak wynika z badań COZZ – większość skarży się na bóle pleców i nóg, silne zmęczenie, a w niektórych przypadkach także wypalenie zawodowe i depresję. Te złożone warunki przyczyniają się do przeciążenia pracą. Niskie płace oraz śmieciowe umowy (umowy zlecenia, o dzieło czy praca na czarno w firmach prywatnych) powodują częstą rotację personelu, zwłaszcza w firmach prywatnych. Warunki pracy są także trudniejsze w placówkach prywatnych (niż publicznych).
Przedstawiciele Domów Pomocy Społecznej, którzy wzięli udział w dyskusji, zakwestionowali oficjalne „standardy” stosunku liczby pracowników do liczby mieszańców DPS-ów, który w Polsce średnio wynosi ok 0,4 (co może wydawać się nie aż tak złym położeniem). Zwrócili uwagę na to, co w badaniach także potwierdził COZZ: że gdyby pod uwagę wziąć realną liczbę pracowników „przy łóżkach” (czyli tylko tych bezpośrednio świadczących opiekę, a nie także administrację, personel techniczny czy księży) to na 1 pracownika (pielęgniarkę, opiekuna lub salową czy fizjoterapeutę) przypada ok. 20-40 pacjentów na zmianie porannej, do nawet 60 na zmianie nocnej. Dla porównania, w typowej placówce opieki długoterminowej w Austrii stosunek ten wynosi 1 pracownik na 4 mieszkańców. Uczestnicy wyrazili również swoje zniecierpliwienie do obecnej na spotkaniu przedstawicielki Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, wobec przeciągających się prac nad projektami mającym na celu poprawę jakości i dostępności pomocy społecznej i opieki. Uczestnicy ze strony związków zawodowych nalegali, aby system opieki i zawody opiekuńcze były traktowane jako priorytet społeczny, i skrytykowali rząd za ignorowanie ich głosu, bo – jak powiedziała jedna z działaczek – „przecież to los każdej i każdego z nas, kto dożyje starości lub będzie borykał się z niepełnosprawnościami”. Jak dopowiedziała inna działaczka: „Ludzie oczekują wysokiej jakości opieki i profesjonalizmu, gdy członek ich rodziny jest beneficjentem opieki długoterminowej. Jednak gdy pojawia się kwestia kosztów, wydaje się, że rząd troskę o ludzi zastępuje oszczędnością”.
W efekcie spotkania powstała sieć powiązań pomiędzy różnymi związkami zawodowymi, które zadeklarowały chęć dalszej współpracy, głównie w obszarze urealnienia dialogu społecznego. Związki zawodowe w sektorze chcą wzmocnienia wzajemnych siły, tak by rząd musiał posłuchać ich głosu w opiece. Jak powiedział jeden ze związkowców „Bez praktyków zmiany w systemie będą fasadowe i dalej będzie galopująca prywatyzacja oraz przerzucanie ciężaru pracy opiekuńczej na gospodarstwa domowe. Zmiany na lepsze w sektorze opieki i pomocy społecznej nie nadejdą bez zadbania o pracowników i podopiecznych ośrodków opiekuńczych”.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele i przedstawicielki: Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; Polskiej Federacji Związków Zawodowych Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej; Konfederacji Pracy OPZZ w Emeis; Konfederacji Pracy OPZZ Pracowników Opieki; Krajowej Sekcji i Regionu Opolskiego Pracowników Pomocy Społecznej NSZZ „Solidarność” oraz dyrekcji Domów Pomocy Społecznej w Toruniu.
*Projekt INVOLVE jest finansowany przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami i opiniami autorów i nie muszą odzwierciedlać poglądów Unii Europejskiej lub Horizons. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający dotację nie ponoszą za nie odpowiedzialności.